درس حقوق شهروندی دانشگاه پیام نور با کمک کتاب دکتر خسروی تدریس می گردد. نحوه تدریس در دانشگاه پیام نور بدین ترتیب است که کتاب به دانشجویان معرفی می شود و خود دانشجویان باید به مطالعه و کنکاشت در کتاب بپردازند و نکات مهم را دریابند. زیرا کلاس های دانشگاه پیام نور به صورت غیر حضوری است و دانشجویان بدون کمک اساتید، باید به تحصیل علم بپردازند. یعنی این افراد به معنای واقعی دانش جو و جوینده دانش هستند.
حقوق شهروندی یکی از دروس اصلی رشته حقوق است که در دانشگاه پیام نور تدریس می شود. این درس به بررسی مباحث و موضوعات مهمی مانند حقوق شهروندی، درک مفاهیم اولیه شهروندی در حوزه خصوصی و عمومی، حق ها و تکالیف شهروندان در برابر یکدیگر و مسئولیت ها و تکالیف دولت در برابر شهروندان، مبانی و سرچشمه های فکری و نظری حقوق شهروندی، نظام حقوقی حاکم بر تامین و تضمین حقوق شهروندی در بستر نظام حقوق بشری و نظام جمهوری اسلامی ایران، سازمان ها، ساختارها و نهادهای ملی و عمومی مسئول و پاسخگو، شیوههای جبران خسارت و نظام دادرسی تضمین حقوق شهروندی و چگونگی احیاء و توسعه آن می پردازد.
در ادامه مطلب ابتدا سرفصل های کتاب حققو شهروندی دکتر خسروی را بررسی خواهیم نمود، سپس دو مورد از نمونه سوالات این درس را در قالب فایل pdf در اخیایر شما قرار خواهیم داد و نهایتاً هم به بررسی این موضوع می پردازیم که حقوق شهروندی چیست و شهروندان چه حقوقی دارند؟
حقوق شهروندی
درس حقوق شهروندی یا کلیات حقوق شهروندی یکی از دروس رشته حقوق میباشد که دانشجویان باید آن را پاس نمایند.
منبعی که برای دانشجویان دانشگاه پیام نور و بسیاری از دانشجویان دیگر در نظر گرفته شده است کتاب حقوق شهروندی نوشته دکتر حسن خسروی میباشد .
فصل های موجود در جزوه حقوق شهروندی
جزوه موجود مطابق با سر فصل های کتاب دکتر خسروی تهیه و تنظیم شده است که عنوان هر فصل را در زیر برای شما بیان کرده ایم.
- فصل اول : کلیات و مفاهیم حقوق شهروندی
- فصل دوم : انواع و ویژگی های حقوق شهروندی
- فصل سوم : حقوق شهروندی در عمل
- فصل چهارم : اسناد و متون قانونی حقوق شهروندی
فهرست مطالب جزوه حقوق شهروندی :
فصل اول: کلیات و مفاهیم حقوق شهروندی
- هدف کلی
- هدف های یادگیری
- مقدمه
- بشر و شهروند
- حق و حقوق
- حقوق طبیعی
- حقوق اساسی یا بنیادین
- حقوق عامه
- حقوق شهروندی
- حقوق بشر
- حقوق بشردوستانه
- تفاوت حقوق شهروندی با حقوق بشر و حقوق بشردوستانه
- خلاصه فصل اول
- خودآزمایی چهارگزینه ای فصل اول
فصل دوم: انواع و ویژگی های حقوق شهروندی
- هدف کلی
- هدف های یادگیری
- مقدمه
- حقوق مدنی و سیاسی
- حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
- حقوق قضایی
- خلاصه فصل دوم
- خودآزمایی چهارگزینه ای فصل دوم
فصل سوم: حقوق شهروندی در عمل
- هدف کلی
- هدف های یادگیری
- مقدمه
- نهادهای فعال حقوق شهروندی
- اصول دادرسی منصفانه و عادلانه
- ارتقاء و توسعه حقوق شهروندی
- خلاصه فصل سوم
- خودآزمایی چهارگزینه ای فصل سوم
فصل چهارم: اسناد و متون قانونی حقوق شهروندی
- هدف کلی
- هدف های یادگیری
- مقدمه
- اصول قانونی اساسی پیرامون حقوق شهروندی و حقوق بشر
- طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری
- قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی
- دستورالعمل اجرایی بند ۱۵ قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی
- تصویب نامه حقوق شهروندی در نظام اداری
- دستورالعمل نظارت و پیگیری حقوق عامه
- مواد ۹۱ و ۹۲ قانون مدیریت خدمات کشوری
- دستورالعمل اجرایی مواد ۹۱ و ۹۲ قانون مدیریت خدمات کشوری
- منشور حقوق شهروندی
- خلاصه فصل چهارم
- خودآزمایی چهارگزینه ای فصل چهارم
چند مورد از نمونه سوالات کلیات حقوق
سلطه اداری – سیاسی که یک حکومت در داخل یک کشور و در روابط بین المللی از آن برخوردار است، چه نامیده می شود؟
۱٫ حاکمیت ۲٫ دولت ۳٫ قلمرو ۴٫ آزادی
کدام یک از رشته های حقوق، قدیمی ترین رشته حقوق و در حکم حقوق مادر است؟
۱٫ حقوق بین الملل عمومی ۲٫ حقوق اساسی
۳٫ حقوق مدنی ۴٫ حقوق بازرگانی
مقصود از قانون، در «معنی خاص» چیست؟
۱٫ مصوبه قوه قانونگذاری ۲٫ مصوبات هیأت دولت
۳٫ بخشنامه و دستور العمل ۴٫ قانون اساسی
کدام اصل موجب می گردد، انباع یک کشور در هر کجا که هستند. تابع مقررات کشور خود باشند؟
۱٫ اصل سرزمینی بودن ۲٫ اصل شخصی بودن ۳٫ اصل واقعی بودن ۴٫ اصل جهانی بودن
تشخیصی انطباق مصوبات دولت با قوانین عادی، با کدام یک از مراجع قانونی است؟
۱٫ دیوان عالی کشور ۲٫ دیوان عدالت اداری ۳. دادگاه های عمومی ۴٫ شورای نگهبان
عقیده علمای حقوق، به چه اصطلاحی معروف است؟
۱٫ دکترین ۲٫ عرف قضایی ۳٫ عرف جانشین قانون ۴٫ رأی وحدت رویه
دانلود نمونه سوالات کلیات حقوق شهروندی
تعریف حقوق شهروندی
به طور کلی حقوق شهروندی را می‌توان به مجموعه قواعد حاکم بر روابط اشخاص در جامعه‌ی شهری تعریف نمود. حقوق شهروندی جز حقوق ذاتی و فطری انسان‌ها است. همچنین این حقوق غیر قابل انتقال و تجزیه‌ناپذیر است، به این صورت که عناصر آن لازم و ملزوم یکدیگرند. حال این حقوق شهروندی به چه افرادی تعلق می‌گیرد؟
در پاسخ به این سوال ابتدا به بیان مفهوم شهروند می‌پردازیم. بنابر باور برخی صاحب‌نظران، شهرنشینان هنگامی که به حقوق یکدیگر احترام بگذارند و به مسئولیت خویش در قبال جامعه عمل نمایند به “شهروند” ارتقا می‌یابند.
نکته قابل توجه این است که حقوق شهروندی به افرادی تعلق می‌یابد که “تابعیت” یک کشور داشته باشند. همچنین باید افزود که حقوق شهروندی، به تابعان یک کشور فارغ از رنگ، قومیت، نژاد، دین و طبقه‌شان تعلق می‌یابد. چنانچه در کشور ما، مسلمان بودن شرط برخورداری از حقوق شهروندی نیست. در واقع این حقوق، رنگ و بویی ملی به خود گرفته و به صفات گفته شده ارتباطی ندارند.
انواع حقوق شهروندی
حقوق شهروندی را می‌توان در قالب حقوق مدنی و سیاسی و حقوق اقتصادی و اجتماعی بررسی نمود که در ادامه به بیان مصادیقی از آنها می‌پردازیم:
حقوق مدنی و سیاسی
منع تبعیض: بدین معنا که ویژگی‌هایی مانند جنسیت، مذهب و قومیت نباید باعث تبعیض میان افراد شده و آنها را از حقوق خود محروم نماید. این مسأله در قوانین گوناگون متجلی شده که از نمونه‌های مهم آن قانون کار است. قانون کار اجازه تبعیض میان افراد به دلیل جنسیت آنها را نداده و حکم می‌کند حقوق و مزایایی یکسان برای تمامی آنها در نظر گرفته شود.
حق انتخاب کردن و انتخاب شدن: حق رأی از این حق شهروندی نشأت گرفته است. البته این حق بدین معنا نیست که معیار و ملاکی قانونی جهت افرادی که صلاحیت رأی دادن دارند و نیز افرادی که می‌توانند نامزد مشاغلی خاص شوند وجود ندارد.
حفظ کرامت انسانی: کرامت انسانی مفهومی بسیار گسترده دارد که هم در اسناد حقوق بشری و هم در مبانی دینی و مذهبی ما جایگاه قابل توجهی دارد. یکی از مصادیق مهم این مساله در حقوق جزا نمود پیدا می‌کند. به طور کلی مبنای مجرم دانستن و ندانستن افراد و همچنین میزان مجازاتی که در قبال ارتکاب یک جرم نسبت به فرد اعمال خواهد شد، باید از پیش تعین شده باشد. در واقع نتیجه و اقتضای حق حفظ کرامت انسانی آن است که فرد بداند در صورت انجام چه عملی و به چه میزانی مجازات خواهد شد. اصل سی و هفتم قانون اساسی در این‌باره بیان می‌کند: «هیچ‌کس از نظر قانون مجرم شناخته نمی‌شود مگر این که جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد»
همچنین بعد از مجرم شناخته شدن فرد نیز، کرامت او باید حفظ شود. پس حقوق اسلامی بیان می‌دارد اگر مجری قصاص، بیش از آنچه فرد خاطی مستحق آن است، مجازات کند، مجرم شناخته خواهد شد.
حق گواهی دادن در مراجع رسمی: فرد فارغ از ویژگی‌هایی نظیر نژاد و مذهب و جنسیت، باید از این حق برخوردار باشد که بتواند در مواقع لزوم در مراجع رسمی نظیر دادگاه‌ها، به نفع یا ضرر کسی گواهی بدهد و این گواهی برابر با دیگران توسط دادگاه ارزیابی و اعتبارسنجی شود.
حق داوری: در کنار دادگاه و دادگستری و قاضی، نهاد داوری از ابتدا کمابیش وجود داشته است. مهمترین تفاوت این دو در آن است که داوری اختیاری و خصوصی ولی دادگستری، اجباری و وابسته به حاکمیت است. اینکه شهروندان جامعه بتوانند در دعاوی مدنی خویش، هر وقت اراده کردند، حل و فصل اختلافات را به یک شخص ثالث بسپارند که خارج از مجموعه دادگستری به آن رسیدگی کند و فرد نیز دارای این حق باشد، نشان از وجود حق داوریست. قانون آیین دادرسی مدنی ایران نیز، این حق را برای افراد به رسمیت شناخته است.
حقوق اقتصادی و اجتماعی
در این دسته از حقوق نیز مباحث حق برخورداری از فرصت‌های برابر شغلی، تامین حداقل‌های مورد نیاز زندگی در راستای خوراک، پوشاک و مسکنِ مناسب، آموزش و پرورش رایگان، حق تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی و … مطرح می‌شود.
در دسته‌بندی دیگری، حقوق شهروندی شامل مسئولیت‌های فردی و اجتماعی شهروندان و همچنین مسئولیت‌های دولت در قبال شهروندان قرار می‌گیرد.
در مسئولیت اجتماعی، وظیفه شرکت در نشست‌ها و اجتماعات شهری، حضور در محکمه‌های عمومی، هیئت منصفه و هیئت‌های حل اختلاف، مشارکت در پروژه‌های اجتماعی برای پیشرفت جامعه و همچنین یافتن مشکلات و راه حل برای آنها، برای شهروند اجباری می‌شود.
در رابطه با مسئولیت‌های فردی نیز، رای دادن، خدمت در ارتش، احترام به قانون و حقوق دیگران، پرداخت مالیات و… مطرح است.
و اما در مورد سوم، خرج نمودن مالیات و عوارض دریافتی توسط بخش‌های دولتی در جهت ارائه خدماتی که به آنها اشاره خواهد شد، مطرح می‌گردد. به طور مثال می‌توان به حفاظت از جان، مال و حقوق و امنیت شهروندان، بهداشت و سلامت، آموزش، نگهداری، تعمیر و ساخت چاه‌ها، بزرگراه‌ها، خیابان‌ها و راه آهن، حفاظت و نگهبانی از منابع طبیعی، جنگل‌ها و محیط زیست اشاره کرد.
در ایران سه دسته از قوانین به حمایت از حقوق شهروندی می‌پردازند:
۱. قوانین و مقررات پیشگیرانه(بازدارنده): قوانینی که برای جلوگیری از وقوع تخلفات و جرایم و ممنوعیت انجام برخی فعالیت‌ها تدوین می‌گردند. همچون اصل نوزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که بیان می‌کند: «مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند.»
۲. قوانین حمایتی: قوانینی که در راستای حمایت از حقوق افراد تنظیم می‌گردند، و به عنوان مثال می‌توان به بند سه اصل سوم قانون اساسی اشاره نمود که از حق آموزش و پرورش و تربیت بدنی رایگان برای همه و تسهیل و تعلیم آموزش عالی حمایت نموده است.
۳. قوانین تنبیهی: قوانینی که در صورت وقوع تخلفات و نقض قوانین و وقوع جرائم به بیان مجازات و ضمانت اجراها می‌پردازند. مانند قانون مجازات اسلامی که در صورت وقوع جرائمی همچون برهم زدن امنیت ملی و یا ایجاد رعب و وحشت در افراد مجازاتی را برای فرد خاطی پیش‌بینی نموده است.
مطالب مرتبط
برچسب ها